De opleiding Chemische technologie leidt professionals op die betrokken zijn bij het productieproces in de procesindustrie, waarbij de nadruk ligt op de chemische industrie. Afgestudeerden houden zich bezig met het ontwerp, de ontwikkeling, verbetering, implementatie en evaluatie van geïntegreerde systemen van uitrusting, energie, materialen, grondstoffen en processen in de procesindustrie.

De doelstellingen van de chemisch technoloog zijn het optimaliseren van betrouwbaarheid, het waarborgen van veiligheid en het behalen van productiespecificaties, en het elimineren van verspilling van materialen, energie, tijd en andere resources. De chemisch technoloog heeft kennis van fysische en chemische processen, producteigenschappen en processtappen, en kan dit alles plaatsen in het kader van abstractere theoretische modellen.

De bachelor is betrokken bij of zelfs primair verantwoordelijk voor het beheren en beheersen van (een deel van) het productieproces. In teamverband ontwikkelt of past hij nieuwe processen toe of verbetert bestaande processen, producten of materialen. Hiertoe overlegt hij zowel met operators als (hoger) management en externe partijen, neemt beslissingen over procesveranderingen, of bereidt deze beslissingen voor en rapporteert over het normale en het afwijkende procesverloop, aangepaste procesomstandigheden en het resultaat.

Vanwege de sterke focus op de procesindustrie zijn afgestudeerden ook breder inzetbaar in de gehele procesindustrie, zoals de levensmiddelen- of papierindustrie, afvalverwerking, bij drinkwaterbedrijven en in de bio-procesindustrie.

Landelijk Opleidingsprofiel

Body of Knowledge & Skills

Knowledge

  • Veiligheid*: persoonlijke veiligheid, procesveiligheid (bijvoorbeeld HAZOP) en milieuaspecten
  • Unit operations: warmtewisselaars, scheidingstechnieken (bijvoorbeeld destillatie en membraantechnologie)
  • Thermodynamica: 1e en 2e hoofdwet, fasenleer, chemische thermodynamica
  • Statistiek en wiskunde: chemisch rekenen, differentiëren, integreren, differentiaalvergelijkingen, betrouwbaarheid van metingen, dataverwerking en data-analyse (bijvoorbeeld, statistische toetsen, statistische programmatuur)
  • Reactorkunde: modelreactoren (batch, CSTR, PFR), kinetiek (bijvoorbeeld reactiemechanismen, katalyse, enzymkinetiek)
  • Procestechniek:  procesontwerp (bijvoorbeeld BFD, PFD, P&ID), meet- en regeltechniek, procesbeheersing
  • Procesmodellering: simuleren, modelleren (bijvoorbeeld stationair, niet-stationair), experimenteel ontwerpen , optimaliseren
  • Materiaalkunde: materiaaleigenschappen (bijvoorbeeld metalen, kunststoffen) en toepassingen van materialen (bijvoorbeeld verwerkingstechnieken)
  • Fysische transportverschijnselen: stromingsleer, massa- en energiebalansen, stationaire en niet-stationaire modellen
  • Chemie: basis ( atoom- en molecuulbouw, reacties in water, chemisch evenwicht), analytisch (zoals bijvoorbeeld spectroscopie, chromatografie), organische en polymeerchemie (zoals bijvoorbeeld synthese, functionele groepen, reactiemechanismen)
  • Bedrijfseconomische aspecten: bijvoorbeeld kostprijscalculaties, operationele en investeringskosten, haalbaarheidsstudies

Skills

  • Onderzoeksvaardigheden en systematische probleemaanpak: probleemanalyse, opstellen van onderzoeksvragen, literatuuronderzoek, onderzoekplanning en –uitvoering
  • Ontwerpvaardigheden/opschalen: vertalen van labschaal/pilotschaal-experimenten naar productieschaal, opstellen van procesmodel
  • ICT-vaardigheden: gebruik en inzet van state-of-the-art digitale hulpmiddelen/software (bijvoorbeeld simulatie-, ontwerp-, rapportage- en presentatie-, data-analyse- en -verwerkingssoftware)
  • Experimenteren met pilot opstellingen: scheidingsapparatuur (bijvoorbeeld destillatie, extractie, membranen), stromingsapparatuur (bijvoorbeeld warmtewisselaar, pomp) of reactoren
  • Moreel verantwoord handelen: verantwoorde keuzes maken op basis van veiligheids-, duurzaamheids-, technologische en economische criteria
  • Veilig werken in laboratorium- en industriële omgeving;
  • Sociale en communicatieve vaardigheden: samenwerken, rapporteren en presenteren (internationaal in ieder geval in het Engels, lokaal bijvoorbeeld in het Nederlands), projectmatig werken
  • Algemene laboratoriumvaardigheden en chemische analysemethoden: experimenteren op laboratoriumschaal, uitvoeren chemische analyses (bijvoorbeeld titratie, spectrometrie, chromatografie)

*Speciaal voor de opleidingen Chemische technologie is, in samenwerking met het werkveld, het Curriculum Veiligheid Chemische technologie ontwikkeld. Dit is een compleet onderwijsprogramma dat aansluit bij deze BoKS en door een aantal opleidingen in het curriculum is opgenomen. 

De Body of Knowledge & Skills geeft de gemeenschappelijke basis van de opleidingen bij de verschillende hogescholen weer. Studenten leren deze kennis en vaardigheden in de eerste  twee jaar van hun opleiding. In de laatste twee jaar specialiseren zij zich.

Instellingen en werkveld

Instellingen die de opleiding aanbieden

  • Avans Hogeschool Breda
  • De Haagse Hogeschool, Den Haag
  • Hanzehogeschool Groningen
  • Hogeschool Utrecht
  • Hogeschool Rotterdam
  • NHL Stenden Hogeschool | Hogeschool Van Hall Larenstein, Leeuwarden
  • Saxion Enschede

Werkveldillustraties

Beroepen, functies en rollen van de bachelor zijn met name in de volgende beroepsdomeinen te vinden. Per domein zijn enkele voorbeelden gegeven.

Engineering en procestechnologie
  • Procestechnoloog
  • Projectleider opschaling
  • Ontwerper productieprocessen
  • Kwaliteitsmanager productie
  • Veiligheidsfunctionaris productie
  • Process-engineer en troubleshooter
  • Productiechef en bedrijfsleider
  • Manager pilot plant
  • Manager van een productielijn
Research en development
  • Productontwikkelaar chemische producten
  • Productontwikkelaar productiemiddelen zoals reactoren en scheidingstechnologie
Commercie, service en dienstverlening
  • Veiligheids- en milieuadviseur
  • Brandweerofficier

Kenmerkende studieboeken

  • Chemistry, J.E. McMurry. R.C. Fay e.a.
  • Shreve’s Chemical Process Industries, G.T. Austin
  • Elements of Physical Chemistry, P. Atkins, J. de Paula
  • From Polymers to Plastics, A.K. van der Vegt
  • Exact communiceren, R. van der Laan
  • Wiskunde voor hoger onderwijs, S. Kemme, W. Groen e.a.
  • Procestechnologie, VAPRO
  • Chemical Engineering Volume 1: Fluid Flow, Heat Transfer and Mass Transfer, J.R. Backhurst, J.H. Harker e.a.
  • Elements of reaction engineering, H.S. Fogler
  • Statistiek om mee te werken, A. Buijs
  • Curriculum Veiligheid Chemische Technologie,  zie Veiligheidsonderwijs

De lijst met kenmerkende studieboeken dient ter illustratie om een indruk te geven van het niveau waarop binnen de opleiding wordt gewerkt.