Vijftien jaar geleden begon Stichting Domein Applied Science aan een ambitieus avontuur: het versterken van het hbo-onderwijs binnen het brede veld van de toegepaste natuurwetenschappen. Vanaf het allereerste begin speelde de werkgroep Onderwijs daarin een hoofdrol. Wat begon met het opstellen van een gezamenlijk profiel en het uitschrijven van competenties, groeide uit tot een landelijk netwerk van betrokken onderwijsprofessionals die samen bouwen aan beter onderwijs. In deze terugblik nemen we je mee in een reis door de jaren van het DAS onderwijs heen.
Profielbeschrijvingen & Competenties
Het begon allemaal in 2010, toen de profielbeschrijving van de opleidingen binnen het domein Applied Science werd aangevuld met een eerste versie van de Body of Knowledge. Daarmee werd de basis gelegd voor een gezamenlijke taal over wat een student in huis moet hebben. Een jaar later kwamen daar de eerste uitwerkingen van competentieniveaus bij, die het hbo-onderwijs meer structuur en houvast gaven. In 2012 werd een letter toegevoegd aan de BoK, de S voor skills, en zo ontstond de BoKS zoals wij die nu kennen.
In 2013 volgde een grote stap vooruit: de volledig competentiegerichte profielbeschrijving van de Bachelor of Applied Science werd opgeleverd. Negen opleidingen waren inmiddels opgenomen, elk met een eigen BoKS, bijpassende literatuur en praktijkvoorbeelden uit het werkveld. Het document werd samen met het werkveld ontwikkeld én gevalideerd — iets waar we nog steeds trots op mogen zijn.
De jaren daarna werd er flink doorontwikkeld. In 2014 verscheen een Engelstalige versie van het profiel en konden docenten losse hoofdstukken downloaden. In 2015 werd het profiel uitgebreid met actuele competenties, zodat het aanbod nog beter aansloot bij de dagelijkse praktijk. Niet veel later, in 2016, werd het hele document aangepast aan de invoering van de Bachelor of Science-titel, en werd onder andere de competentie ‘Ontwikkelen’ vernieuwd.
De groei stopte daar niet. In 2019 kreeg het addendum weer een update, dit keer met een nieuwe BoKS voor Bio-informatica. In 2020 verscheen een geheel herziene profielbeschrijving waarin alle losse toevoegingen van de afgelopen jaren netjes waren geïntegreerd. Later, in 2022, werden de competentietabellen voor ‘Beheren’ en ‘Adviseren’ aangescherpt. En in 2023 kwam er een gloednieuwe competentie bij: ‘Projectmatig werken’, die op termijn ‘Leidinggeven | Managen’ zal vervangen. Begin 2024 volgde nog een update, met een hernieuwde versie van de competentie ‘Instrueren’ en een compleet vernieuwde BoKS voor de opleiding Bio-informatica.
Digitalisering & Samenwerking
Vanaf 2017 kreeg digitalisering een steeds grotere rol binnen de werkgroep. Met de oprichting van het Landelijk Overleg Digitalisering werd een stevig platform neergezet voor alle DAS-hogescholen om ervaringen, tools en ideeën rondom onderwijstechnologie uit te wisselen.
In het voorjaar van 2020 – noodgedwongen door de pandemie – werd deze samenwerking cruciaal. Hogescholen schakelden razendsnel over op online onderwijs. Via inspiratiesessies en gedeelde praktijken werd het virtuele lab Labster ineens onderdeel van het curriculum. Deze creativiteit en wendbaarheid bleken goud waard.
Een jaar later werd de DAS Community Open Leermaterialen gelanceerd, een online platform waarop docenten lesmaterialen met elkaar konden delen. Dit kreeg in 2022 en 2023 steeds meer vorm, met gedeelde practica, kennisclips en werkcolleges voor allerlei opleidingen. Er ontstonden zelfs ontwikkelteams die zich toelegden op thema’s als data-analyse en pedagogiek. Met de subsidieaanvraag ‘Boost your Collection’ werd in 2024 een flinke stap gezet: een substantiële boost voor de collectie van DAS.
Kwaliteitszorg & Toetsing
Ook op het gebied van toetsing gebeurde er veel. In 2014 werd geëxperimenteerd met het bijwonen van examens bij collega-hogescholen — een unieke kans om in elkaars keuken te kijken en van elkaar te leren. En met succes: docenten waren enthousiast en gaven volop suggesties voor verdere samenwerking.
Vanaf 2018 ontstond er een nieuwe beweging richting praktijkgericht afstuderen. Het traditionele dikke verslag werd onder de loep genomen, en in 2020 verscheen de handreiking ‘De professional centraal’. Die bood hogescholen en werkveld houvast om afstuderen opnieuw vorm te geven, met meer ruimte voor realistische, beroepsgerichte toetsvormen.
Ook het data-onderwijs kreeg volop aandacht. In 2021 verscheen het rapport ‘Gewenste kennis en vaardigheden bij analisten op het gebied van data-analyse en dataopslag’. Daaruit volgde niet alleen bewustwording, maar ook een online omgeving voor het delen van datasets en lesmaterialen. In de jaren erna groeide dit uit tot een volwaardige community met werk- en inspiratiesessies.
De toekomst van het DAS Onderwijs
Deze 15 jaar waren een inspirerende reis vol samenwerking, vernieuwing en vakmanschap. Van het eerste BoK tot digitale profielomschrijvingen, van landelijke toetsbanken tot communities vol open leermaterialen — de werkgroep Onderwijs heeft het onderwijs binnen DAS vormgegeven met lef, visie en betrokkenheid. Altijd met oog voor de student, het werkveld én elkaar. En dat smaakt naar meer.
De toekomst van de werkgroep ziet er veelbelovend uit. Op dit moment wordt er volop gewerkt aan leeruitkomsten en flexibilisering – twee grote thema’s die het hbo-onderwijs de komende jaren zullen vormen. Daarnaast blijft digitalisering hoog op de agenda staan. Zo ontwikkelt de werkgroep een handige analyse waarmee opleidingen inzicht krijgen in de mate van digitale geletterdheid binnen hun curriculum. Ook de Community Open Leermaterialen groeit gestaag door. Op dit moment wordt gewerkt aan een uitbreiding met maar liefst 50 nieuwe leermaterialen, gedeeld door opleidingen uit het hele domein. Het laat zien hoe krachtig de samenwerking is binnen de werkgroep: samen bouwen aan flexibel, toekomstgericht en sterk onderwijs voor Applied Science-professionals van morgen.